Oorzaken tinnitus en oorsuizen

Tinnitus (of oorsuizen) kan meerdere oorzaken hebben. In de meeste gevallen is geluid de boosdoener. Geluid in discotheken, op festivals, op het werk of tijdens het luisteren naar muziek via oordopjes. Vooral jongeren onder de dertig jaar lopen regelmatig gehoorschade op door te harde muziek.

Maar er zijn meer oorzaken. Sterker nog: er zijn ongeveer 400 mogelijke  oorzaken bekend voor tinnitus. Bijvoorbeeld een oorinfectie, bij acute of chronische middenoorontsteking of de ziekte van Ménière. Daarbij kan het een symptoon zijn van andere ziekten of is het een bijwerking van medicijnen. Ook emotionele factoren kunnen een rol spelen. Zo kan stress tinnitus veroorzaken of verergeren.

Tinnitus is een probleem dat vaak in de hersenen ontstaat, in de zogenaamde auditieve cortex. Dit is een gebied in de hersenen dat er voor zorgt dat geluid kan worden waargenomen. In deze auditieve cortex gaan zenuwcellen die geen geluidsignalen meer ontvangen, ter compensatie met elkaar communiceren. Ze vormen een netwerk en vuren als het ware signaaltjes op elkaar af. Dit veroorzaakt de tinnitustoon.

Stress is een bekende veroorzaker van tinnitus, maar kan bestaande tinnitus ook verergeren. Tijdelijk oorsuizen door stress is mogelijk en het is dan ook absoluut aan te raden om ontspanningsoefeningen te proberen. Denk bijvoorbeeld aan ademhalingsoefeningen of yoga. Er zijn speciale therapieën bekend die hierop gericht zijn. Stress zorgt ervoor dat het oorsuizen nog meer opvalt: de focus ligt erop, en hierdoor wordt het erger. Over het algemeen wordt het aan tinnituspatiënten aangeraden stress zoveel mogelijk te vermijden.

Het is mogelijk om door een verkoudheid last van tinnitus te krijgen. Dit is vaak in combinatie met een ‘verstopt’ gevoel, en komt door een verlaagde druk in het binnenoor door vochtopstapeling. Deze vorm van oorsuizen verdwijnt vanzelf, als de verkoudheid over is. 

Tinnitus kan ook tijdelijk optreden doordat er een teveel aan oorsmeer in het oor zit. In dit geval is de oplossing gelukkig heel eenvoudig: de oren schoonmaken. Dit gebeurt het beste zonder wattenstaafje, want daarmee wordt het oorsmeer eigenlijk alleen maar dieper in het oor geduwd waardoor het problemen juist verergerd. Beter is het, om een reinigende spray te gebruiken zoals Audiospray of een speciaal hulpmiddeltje zoals de Earscratcher. Uw huisarts of assistent(e) kan een hardnekkige prop uitspuiten of als daar aanleiding voor is u naar een KNO-arts verwijzen.

Vermoeidheid kan tinnitus verergeren, net zoals stress. Iemand met tinnitus klachten heeft vaak baat bij ontspanning. Het probleem is natuurlijk dat het lastig kan zijn om in slaap te komen met een piep in het oor. Eigenlijk gaat hier dezelfde vlieger op als bij oorsuizen door stress: ontspanningsoefeningen zijn erg belangrijk. Mochten deze niet helpen dan is een bezoek aan de huisarts of audioloog een volgende stap.    

Een vernauwing in het bloedvat kan zorgen dat stromend bloed dichtbij het oor een ruizend of kloppend geluid produceert. Het is dan zaak uw bloeddruk omlaag te brengen, eventueel in overleg met een arts.

Bij een verkoudheid kan ook tijdelijk oorsuizen ontstaan. Dat komt doordat het slijmvlies bij een verkoudheid ontstoken kan raken en kan opzwellen. Bij een niet goed functionerende buis van Eustachius is er sneller onderdruk in het middenoor. Is er te lang sprake van onderdruk? Dan kan er uiteindelijk vocht gaan ophopen in dat middenoor, met eventueel oorsuizen als gevolg. Dit gaat na een verkoudheid meestal vanzelf weer over.

Gebruik van bepaalde antidepressiva, antibiotica (vooral erythromycine en aminoglycosiden), pijnstillers (NSAID’s), chemotherapie, anti-malaria medicatie, hoge dosering aspirine en medicijnen om vocht af te drijven kunnen de kans op tinnitus verhogen. Deze bijwerkingen zijn op de bijsluiters vermeld.

De combinatie tussen depressie en tinnitus komt helaas veel voor. Ongeveer 10 tot 40 procent van de mensen met tinnitus heeft last van een depressie. En 48 tot 60 procent van die mensen ergert zich er zó aan dat het een klinische depressie veroorzaakt. Een klinische depressie bij tinnitus wordt vaak behandeld met antidepressiva. Vele antidepressiva kunnen op hun beurt weer tinnitus als bijwerking hebben. 

Over het algemeen blijft tinnitus constant, maar in sommige gevallen kan het (tijdelijk) erger worden door externe omstandigheden. We noemen de meest voorkomende:

• Stress: stress is een mogelijke oorzaak van tinnitus en kan het ook erger maken. Ontspanningsoefeningen kunnen eventueel helpen.
• Weersinvloeden: dit heeft mogelijk te maken met een veranderende druk op de oren. Ook zijn we bij mooi weer vaker buiten.  Omgevingsgeluiden kunnen de tinnitus maskeren.
• Roken: roken tast onder andere de bloedvaten in het lichaam aan. Hierdoor vermindert ook de doorbloeding van het slakkenhuis in het oor. Stoppen met roken kan op de lange termijn de klachten doen verminderen.
• Eten en drinken: sommige mensen geven aan dat hun tinnitus erger wordt door het drinken van koffie, chocomel, thee of alcohol. Door alcohol zetten onze aderen uit, waardoor meer bloed naar de oren stroomt en oorsuizen kan optreden. Ook het eten van pittig voedsel wordt genoemd.

COVID-19 kan bestaande tinnitus erger maken. Stress door coronavirus heeft ook negatieve invloed op tinnitus patiënten. Lees meer over tinnitus en het coronavirus.

Of oorsuizen erger wordt na vaccinatie is niet duidelijk. Wel ontving bijwerkingencentrum Lareb in 2021 zo’n 600 meldingen van oorsuizen na vaccinatie. Daarvan waren er ongeveer 40 na het toedienen van het Janssen vaccin. Dit vaccin wordt niet meer gebruikt. Aanhoudende stress door corona kan nog wel de oorzaak zijn van tinnitus.