Geluid en horen

Geluid is een opeenvolging van onzichtbare trillingen die zich verplaatsen in golven: zogenoemde geluidsgolven. Grofweg onderscheiden we geluiden op het gebied van toonhoogte en volume. De toonhoogte of frequentie van geluid meten we in Hertz (Hz). Volume of geluidsgolven drukken we uit in decibel (dB).

Ons oor kan enkel geluidstrillingen waarnemen met een frequentie tussen 20 Hz en 20.000 Hz. Dit houdt in dat de luchtdruk tussen 20 en 20.000 keer per seconde verandert. De hoorbare frequentie heeft dus een flink bereik, maar daarbinnen is ons gehoor niet overal even gevoelig. We horen het beste tussen 100 en 5.000 Hz. Dat ligt precies binnen ons spraakgebied.

Hoe hoger de frequentie, hoe hoger het geluid klinkt. Een basgitaar heeft dus een lage frequentie, een dwarsfluit een hoge. Het bereik in de hoge tonen neemt overigens af naarmate we ouder worden door natuurlijke slijtage van het gehoor. Dit kan ervoor zorgen dat we anderen minder goed verstaan of omgevingsgeluiden missen. Het is daarom belangrijk om geregeld uw gehoor te laten checken.

Amplitude verwijst naar de sterkte van een geluidsgolf. Het menselijk oor ervaart dit als de geluidssterkte. We kennen veel verschillende soorten volumes. Van het horen van je eigen adem tot het langsrazen van een opgevoerde brommer. Juist omdat het bereik van ons menselijk gehoor zo divers is, gebruiken we decibelmeters om helderheid te scheppen.

Geluid kan zacht of hard zijn. Of ergens daartussenin. Met een decibel (dB) wordt de geluidssterkte aangegeven. De decibel is vernoemd naar Alexander Graham Bell, de uitvinder van de telefoon. Hoe harder het geluid, hoe hoger het aantal dB. Geluiden vanaf 80 decibel kunnen al schadelijk zijn. Daarom ervaren we deze hoeveelheid decibel vaak als overlast. Harde geluiden vanaf 120 decibel kunnen je gehoor direct beschadigen, 140 decibel schuurt vaak tegen de pijngrens aan.

Een paar voorbeelden van verschillende geluidssterktes:

• 0 dB: hoordrempel, dit is het zachtste geluid dat iemand kan horen
• 40 dB: een stille huiskamer 
• 60 dB: een rustig gesprek
• 80 dB: langsrijdende vrachtwagens
• 120 dB: sirenes van een ambulance

We leggen de staat van het gehoor vast in een audiogram

We kunnen bepalen waar een geluid vandaan komt, oftewel waar de geluidsbron zich bevindt. Geluid dat van rechts komt, bereikt het rechteroor net iets eerder dan het linkeroor. De hersenen herkennen dit kleine tijdsverschil en registreren daardoor razendsnel dat het geluid van rechts komt. Door de vorm van de oorschelp klinken geluiden van boven of onder anders. Zo klinkt een geluid dat zich enkele meters achter ons bevindt vaak doffer. Dankzij al deze informatie bepalen de hersenen nauwkeurig de locatie van de geluidsbron.

Geluid verplaatst zich in golven. Deze golven ontstaan wanneer iets trilt, zoals de snaren van een gitaar of je stembanden. De trillingen brengen de lucht in beweging en veroorzaken drukgolven die zich door de lucht verspreiden. Je oren vangen deze golven op en je hersenen vertalen ze naar geluid. Geluid kan zich ook door water of vaste stoffen verplaatsen, en het gaat dan zelfs sneller dan door lucht.

De snelheid waarmee geluidsgolven zich voortbewegen noemen we de geluidssnelheid. Dit hangt af van de vastheid, temperatuur en samenstellingen van de stoffen waarin dat gebeurt. Een paar feitjes:

• Op de meeste plekken verplaatst geluid zich met 343 meter per seconde door de lucht
• Hoe warmer de lucht, hoe sneller geluid zich voortbeweegt
• In de meeste vloeistoffen en vaste stoffen is de geluidssnelheid hoger

We horen elke dag allerlei verschillende geluiden. Sommige komen uit de natuur, zoals fluitende vogels, stromend water, wind of regen. Andere geluiden zijn door mensen gemaakt, zoals muziek, stemmen, verkeer of machines. Geluid kan ook op verschillende manieren klinken.

Zo zijn er continue geluiden die langere tijd doorgaan, zoals het geluid van een snelweg, een koelkast of een draaiende motor.

Daarnaast zijn er impulsgeluiden: korte, plotselinge geluiden zoals een harde knal, een vallend voorwerp of vuurwerk.

Ons gehoor krijgt dus te maken met een mix van natuurlijke en mensgemaakte geluiden – zacht en hard, kort en lang. Sommige geluiden zijn prettig, andere kunnen storend of zelfs schadelijk zijn voor ons gehoor.

U heeft het vast in huis: een speaker of een box waar geluid uit kan komen. Of een radio, televisie of computer. De luidspreker van deze apparaten zet elektrische impulsen van een audiosysteem om in geluidsgolven. Dit werkt via een magneet die heen en weer beweegt op basis van de verschillende elektrische signalen. Dit zorgt vervolgens voor bewegingen in de lucht die onze oren opvangen als muziek of gesproken tekst.  

Waarschijnlijk komt u wel eens in aanraking met geluiden die harder zijn dan 80 dB. Misschien wel vaker dan u denkt. Op het werk, tijdens het klussen of door harde muziek. Beschadigd gehoor wordt helaas niet meer beter. Daarom is goede gehoorbescherming onmisbaar.

Met onze op maat gemaakte oordoppen bent u verzekerd van optimale bescherming van uw gehoor. Door het speciale maatwerk sluiten de oordoppen uw oren volledig af en krijgt u altijd de beste oordopjes tegen geluid. Zo kunt u blijven genieten van de geluiden die u graag wilt horen. Ontdek onze gehoorbescherming op maat.