We gebruiken ze vandaag de dag meer en meer. Oordopjes om muziek mee te luisteren, Airpods om mee te bellen en koptelefoons om te gamen. Maar zijn al deze soorten koptelefoons en oordopjes eigenlijk wel zo goed voor ons gehoor? Uit recent onderzoek door Bond University (Australië) blijkt dat normaal gebruik van deze oordopjes meestal geen problemen veroorzaken. Langdurig of niet correct gebruik kan echter wel nadelige gevolgen hebben voor uw gehoor. Zo kan het gebruik van oortjes leiden tot gehoorschade.  

Het gebruik van koptelefoons kan in sommige gevallen slecht zijn voor het gehoor. Dat komt doordat de meeste mensen - zowel volwassenen als jongeren - te lang luisteren en/of een te hard volume instellen. Langdurige blootstelling aan hard geluid via oortjes kan leiden tot gehoorschade. Daarbij kunnen de volgende symptomen optreden:

• gedempt oor. Dat is het gevoel van druk in het oor, veroorzaakt door de ontsteking van het trommelvlies of de gehoorgang;
• gehoorverlies;
• oorpijn;

Bovenstaande symptomen kunnen tijdelijk zijn, maar kunnen ook permanent worden. Trilhaartjes in ons binnenoor verwerken ieder geluid dat binnenkomt in het oor. Harde geluiden belasten deze gevoelige trilhaartjes des te meer. Gebeurt dit langdurig of in extreme mate, dan kunnen ze kapot gaan en is er helaas sprake van blijvende gehoorschade. Dit gebeurt vaak geleidelijk en hebben we daardoor niet door. Onthoud dus dat gebruik van oortjes kan leiden tot gehoorschade. Wees voorzichtig en probeer een continu gebruik van oortjes zoveel mogelijk te vermijden.

In sommige gevallen kunnen Airpods schadelijk zijn voor het gehoor. En niet alleen Airpods, maar ook andere oortjes met Bluetooth-functie kunnen een negatief effect hebben op het gehoor. In 2015 kregen steeds meer mensen de overtuiging dat de Bluetooth-functie en Airpods slecht zouden zijn voor de algemene gezondheid. In het tijdschrift Medium maakten wetenschappers zich zorgen over de blootstelling aan elektromagnetische velden. Die worden veroorzaakt door bluetoothapparaten.

Toch werd er geen wetenschappelijk bewijs gevonden dat deze stelling onderbouwt. Recent onderzoek wijst uit dat bluetooth-straling minder gevaarlijk is dan die van smartphones. Over het algemeen is de emissie van elektromagnetische golven zo laag dat het niet relevant is. In feite gebruikt het bluetooth-protocol dezelfde frequentiebanden als de 2,4 GHz wifi, maar dan met een lager zendvermogen (de hoeveelheid energie die gebruikt wordt).

Daarom schaadt een gezond gebruik van draadloze hoofdtelefoons onze algemene gezondheid niet. Het heeft in ieder geval geen negatiever effect dan andere draadloze apparaten of bedrade oordopjes.

Muziek heeft veel positieve effecten op het lichaam. En op onze hersenen! We worden er vrolijk van. Bovendien kan het de hartslag en ademhaling vertragen en zweten en spierspanning verminderen. Ook kan muziek helpen het autonome zenuwstelsel te ontspannen. Toch kan muziek met hard volume ook negatieve bijwerkingen hebben voor uw gehoor. Vooral als het voor langere tijd is en u een in-ear oordopjes gebruikt. De hersenen worden gelukkig niet direct aangetast door oortjes of koptelefoons.

Er zijn wel indirecte manieren waarop koptelefoons een negatief effect kunnen hebben op de hersenen. Denk bijvoorbeeld aan koptelefoonstraling, ook al is dat niet wetenschappelijk bewezen. Velen van ons zijn zich niet bewust van de psychologische effecten die hoofdtelefoons kunnen hebben. Er wordt nog steeds veel onderzoek gedaan, maar er is wel degelijk impact op de hersenen aangetoond. Een voorbeeld hiervan is een langzamer cognitief vermogen. Dat leidt tot een kortere aandachtsspanne. Luisteren naar vervormde audio kan leiden tot verminderde verbale vaardigheden of psychologische effecten. Luisteren naar luide muziek kan verslavend gedrag veroorzaken. Dat kan op z’n beurt weer schadelijk effect hebben op het slakkenhuis.

Sommige gewoonten kunnen helpen om een goede routine voor ons gehoor te creëren. Zo is het altijd goed om:

• te variëren tussen luisterapparatuur. Denk aan oordopjes, koptelefoons, luidsprekers of vanaf de computer;
• het volume en luistertijd te matigen. Het veiligste is om de helft van de geluidscapaciteit aan te houden. Grote kans dat uw smartphone of audioapparatuur over een functie beschikt die u waarschuwt wanneer het geluid te hard staat. Ook zijn er apps die de intensiteit van het geluid in decibel weergeven.
• hersteltijd aan het oor te bieden.
• psycho-akoestische instellingen aan te brengen op uw smartphone. Onderzoekers ontwikkelden een manier om muziek te verwerken. Het lijkt dan alsof u harde muziek luistert, terwijl u eigenlijk op laag volume luistert.

Noise canceling is een functie van koptelefoons en betekent ruisonderdrukking. Oortjes of koptelefoons met noise canceling filteren en dempen omgevingsgeluiden en ruis. Het is niet zo dat de oortjes al het geluid compleet onderdrukken. Daarom is er altijd sprake van een restgeluid. Niet elk soort koptelefoon beschikt over deze functie. Vaak betaal je net wat meer voor oortjes of een koptelefoon met noise canceling. Groot voordeel aan deze functie is dat het volume vaak niet zo hoog hoeft te staan. Dat maakt oortjes met noise canceling minder slecht voor het gehoor.

Maak kennis met de 60-60-regel. Deze kan ons helpen beginnende gehoorproblemen te voorkomen. Het werkt heel simpel. U luistert op maximaal 60% van het maximale volume gedurende maximaal 60 minuten per dag. Daarbij geldt: hoe harder het volume, hoe korter u ernaar zou moeten luisteren.