De auditieve cortex in de hersenen is verantwoordelijk voor het begrijpen en interpreteren van geluid. Hier zijn enkele van de belangrijkste functies van de auditieve cortex: Lokalisatie van geluid. De auditieve cortex helpt ons geluidsbronnen te lokaliseren. Identificatie van geluidsbronnen. Het helpt bij het bepalen van de oorsprong van geluiden. Denk hierbij aan het herkennen van stemmen, instrumenten of andere geluiden. Verwerking van toonhoogtes en ritme. Dit is belangrijk voor het begrijpen van muziek en spraak. Spraakherinnering. Delen van de auditieve cortex herkennen specifieke aspecten van spraak. Denk aan fonemen (de kleinste eenheid van klank die een verschil in betekenis kan maken) en woorden. Integratie van auditieve informatie. De auditieve cortex voegt informatie van o.a. de thalamus en andere kerngebieden samen. Zo creëert het een samenhangend begrip van geluiden. Auditief geheugen. De auditieve cortex speelt een rol in het onthouden en ophalen van auditieve herinneringen.

Gehoorgezondheid

Correlatie tussen gehoor en hersenen

Jan, 11, 2024

Hoe werkt het gehoor in uw hersenen?

Het gehoor is een complex zintuig dat zich vooral afspeelt in de hersenen. Dat is misschien verrassend, omdat we horen met onze oren. Maar het is ons brein dat het echt begrijpt. Onze hersenen hebben als functie om het lichaam te besturen. In onze hersenen worden geluidsgolven omgezet in elektrische signalen. Die interpreteren we als geluid. Tot een paar jaar geleden dacht men dat de hersenen verdeeld waren in gebieden met elk één specifieke taak. Denk hierbij aan kijken, praten en horen. Onze hersenen zijn een groot en dynamisch netwerk, met allerlei verbindingen en takken. Bij horen gebruiken we dus niet maar één deel van onze hersenen. Als we luisteren gaan allerlei delen in onze hersenen ‘aan’.

Het auditieve proces in de hersenen

Het auditieve proces is de verwerking van geluid in ons brein. Om dat te begrijpen, is het handig om eerst te weten hoe ons gehoor werkt. Wanneer het geluid eenmaal langs de gehoorgang, het trommelvlies en het slakkenhuis is gegaan, komt het via de gehoorzenuw in uw hersenen terecht. Eenmaal daar gaat het auditieve proces van start. Het auditieve proces is een efficiënt en bijzonder systeem. Het heeft een belangrijke functie in uw dagelijks leven. Zo kunt u niet alleen geluid horen, maar ook alle auditieve informatie verwerken en begrijpen. Er zijn een aantal delen in de hersenen die een belangrijke rol spelen in het auditieve proces. We zetten ze voor u op een rij.

Gehoorzenuw

De gehoorzenuw verbindt het slakkenhuis met de zogenoemde auditieve kernen in onze hersenen. De gehoorzenuw zendt elektrische impulsen naar de cochleaire kernen. Die bevinden zich aan de buitenkant van de hersenstam.

Cochleaire kernen en het Olijfcomplex

Cochleaire kernen spelen een rol in de overdracht van geluidsinformatie van het binnenoor naar de hersenen. Het is de plek waar elektrische impulsen worden omgezet in verschillende informatiestromen. De cochleaire kernen beoordelen de intensiteit, het begin, de duur en het einde van geluid. Deze informatie gaat vervolgens naar verschillende andere delen in de hersenen. Waaronder het olijfcomplex. Het olijfcomplex bevindt zich in de hersenstam. Dit deel vergelijkt en integreert signalen vanuit beide oren. Zo helpt het olijfcomplex het brein om de richting en locatie van geluid te bepalen. Ook helpt het bij het verbeteren van moeilijk te horen geluiden, door het filteren en aanpassen van de auditieve informatie.

Lemniscus lateralis en de Colliculus inferior

De ‘zijdelingse lemniscus’ (lemniscus lateralis) verwerkt verschillende eigenschappen van geluid. Denk hierbij aan toonhoogte, intensiteit en tijdgerelateerde kenmerken (het begin, eind en de duur van het geluid). Het stuurt auditieve informatie naar hogere auditieve delen in de hersenen. Bijvoorbeeld naar de onderste heuvel (colliculus inferior) in de middenhersenen.

Auditieve thalamus (Corpus geniculatum mediale)

De ‘auditieve thalamus’ (Corpus geniculatum mediale) heeft een belangrijke functie in de auditieve verwerkingsroute. Vanuit de onderste heuvel komen er signalen binnen. De functie van de auditieve thalamus is het verdelen van deze informatie in specifieke frequentiebanden. Het helpt ons toonhoogtes en andere eigenschappen van geluid te herkennen. Daarna stuurt het de verwerkte informatie door naar de auditieve cortex.

Auditieve cortex

De auditieve cortex in de hersenen is verantwoordelijk voor het begrijpen en interpreteren van geluid. Hier zijn enkele van de belangrijkste functies van de auditieve cortex:

Lokalisatie van geluid. De auditieve cortex helpt ons geluidsbronnen te lokaliseren.
Identificatie van geluidsbronnen. Het helpt bij het bepalen van de oorsprong van geluiden. Denk hierbij aan het herkennen van stemmen, instrumenten of andere geluiden.
Verwerking van toonhoogtes en ritme. Dit is belangrijk voor het begrijpen van muziek en spraak.
Spraakherinnering. Delen van de auditieve cortex herkennen specifieke aspecten van spraak. Denk aan fonemen (de kleinste eenheid van klank die een verschil in betekenis kan maken) en woorden.
Integratie van auditieve informatie. De auditieve cortex voegt informatie van o.a. de thalamus en andere kerngebieden samen. Zo creëert het een samenhangend begrip van geluiden.
Auditief geheugen. De auditieve cortex speelt een rol in het onthouden en ophalen van auditieve herinneringen.

Horen is denken

We weten nu dat ons gehoor en onze hersenen heel sterk met elkaar verbonden zijn. We zeggen daarom ook wel 'Horen is denken’. Want bij het horen hebben onze hersenen een essentiële functie. Probeert u iemand te verstaan in een lawaaiige omgeving? Dan blijkt zelfs dat het gehoorvermogen een minder belangrijke rol speelt dan andere factoren. Denk hierbij aan het cognitieve vermogen, het korte termijn geheugen en centrale verwerking.

Het gehoor en denkvermogen zijn dus nauw met elkaar verbonden. Geluid is belangrijk, omdat het ons gehele brein activeert. Aan de andere kant beïnvloeden vooral onze denkprocessen hoe we geluid waarnemen.

Gevolgen van onbehandeld gehoorverlies

Als ons gehoor vermindert, heeft dat invloed op de hersenen. Daarom kunnen de gevolgen van onbehandeld gehoorverlies best groot zijn. Onderzoek laat zien dat gehoorverlies zorgt voor veranderingen in de hersenen. Bij mensen met gehoorverlies heeft het deel van de hersenen dat betrokken is bij het horen een kleiner volume dan bij mensen met normaal gehoor. Met andere woorden: die delen van de hersenen lijken dus kleiner te worden bij gehoorverlies. Dit kan verschillende gevolgen hebben:

Sociale isolatie en depressie

Heeft u gehoorverlies, dan kan dit leiden tot gevoelens van eenzaamheid en sociaal isolement. Dat is best logisch. Als u moeilijk kunt communiceren, zult u minder zin hebben in sociale activiteiten. Dit heeft niet alleen invloed op de emotionele gezondheid. Het beïnvloedt ook de algehele gezondheid en cognitieve vaardigheden. Eenzaamheid kan leiden tot het maken van ongezondere keuzes in levensstijl. Bijvoorbeeld meer roken, ongezond eten en weinig bewegen. Ook kan minder sociaal contact invloed hebben op biologische processen in het lichaam. Er kan een toename van ontstekingsreacties ontstaan. Dat is weer een risicofactor voor de hersenfuncties. Samenvattend: het is dus heel belangrijk om gehoorproblemen tegen te gaan. Zo kunnen we mogelijke negatieve effecten verminderen.

Versnelde cognitieve achteruitgang

Als u last heeft van gehoorverlies, doen uw hersenen hun best om nóg beter te luisteren. Zo blijft er minder aandacht voor andere mentale taken. Nadenken, onthouden en plannen worden lastiger. Daarnaast is stimulatie van de hersenen door geluid belangrijk voor normale hersenactiviteit. Sommig recent onderzoek suggereert zelfs dat gehoorverlies en bepaalde hersenveranderingen dezelfde oorzaken hebben. Denk hierbij aan problemen met de bloedvaten of de ziekte van Alzheimer.

Dementie en gehoorverlies

Eind jaren 80 werd er een verband ontdekt tussen gehoorverlies en dementie. Onderzoek toonde aan dat mensen met ernstiger gehoorverlies een groter risico liepen op ernstige cognitieve achteruitgang. Dat kan leiden tot dementie. Andersom kan dementie de hersengebieden die betrokken zijn bij het gehoor aantasten. Zo kan dementie ook leiden tot gehoorverlies of doofheid.

Voorkom gehoorverlies

Het is belangrijk om gehoorverlies zo veel mogelijk te voorkomen en te beperken. Het vertragen van gehoorverlies met één jaar leidt tot 10% minder kans op dementie. Vermoedt u dat u gehoorverlies heeft? Dan is het heel belangrijk om meteen uw huisarts of audicien te raadplegen. Op die manier kan verdere achteruitgang eventueel worden voorkomen.

Denkt u gehoorverlies te hebben? Boek een gratis hoortest