Ototoxiciteit

De betekenis van ototoxiciteit is letterlijk: de eigenschap giftig te zijn voor het oor. Met name voor het slakkenhuis, de gehoorzenuw en soms het evenwichtsorgaan. Sommige medicijnen zijn ototoxisch. Ze bevatten specifieke chemische bestanddelen die het binnenoor kunnen beschadigen of ‘vergiftigen’. De ototoxische werking van bepaalde medicijnen is in veel gevallen pas recent ontdekt. Daardoor is het vaak nog niet opgenomen in de bijsluiter.

Ook al moeten medicijnen ons eigenlijk beter maken, sommige soorten hebben vervelende bijwerkingen. Zo zijn er meer dan 200 verschillende soorten medicijnen die gehoorproblemen kunnen veroorzaken. Zowel medicijnen op recept, als medicijnen die ‘gewoon’ te koop zijn bij de drogist. De meeste hiervan gebruiken we voor de behandeling van ziekten die optreden bij het ouder worden. Denk aan hartaandoeningen en kanker. Maar ook antibiotica (gentamicine, vancomycine en tobramycine in het bijzonder) kunnen leiden tot ototoxiciteit. De volgende geneesmiddelen staan erom bekend een ototoxische werking te hebben:

●        sommige antibiotica;

●        sommige vormen van chemotherapie;

●        bepaalde vochtafdrijvende geneesmiddelen;

●        salicylzuur in hoge dosis (wordt gebruikt tegen huidaandoeningen);

●        kinine (wordt gebruikt tegen koorts en malaria).

Sommige factoren kunnen het risico op ototoxiciteit vergroten. Denk hierbij aan de dosis en duur van de therapie, de blootstelling tijdens zwangerschap en het gelijktijdig toedienen van verschillende ototoxische geneesmiddelen. Ook de leeftijd van de patiënt en de genetische gevoeligheid kunnen het risico vergroten. Heeft u last van gehoor- of evenwichtsproblemen door medicatie?

Deze klachten zijn gelukkig niet altijd permanent. In veel gevallen is de schade slechts tijdelijk. Het gehoorverlies kan omkeerbaar zijn als de behandeling wordt stopgezet. Wel komt het gehoorverlies door ototoxiciteit meestal in beide oren voor. In sommige gevallen kan het risico op gehoorverlies toenemen. Dit is afhankelijk van de ingenomen dosis, de gebruiksfrequentie en de aanwezigheid van reeds bestaande gehoorproblemen. Raadpleeg uw arts of apotheek om uitsluitsel te krijgen over eventuele ototoxiciteit van uw medicatie. Ook kunt u vragen om een ototoxische medicatielijst.

Meestal zult u niet direct doorhebben dat u last heeft van ototoxiciteit. De eerste symptomen uiten zich namelijk vaak in de vorm van tinnitus. Dit betekent dat u een piepend geluid of ruis in uw oren ervaart. In een verdere fase kan uw gehoor achteruitgaan. Geluiden klinken gedempt of u heeft moeite met het verstaan van een gesprek. Ook kunt u problemen met het evenwicht ervaren.

Start u met ototoxische medicatie? Dan stelt uw arts u hier meestal van op de hoogte. In dat geval kan het nuttig zijn een hoortest te doen als nulmeting. Daarna is het belangrijk om uw gehoor regelmatig opnieuw te laten checken. Let goed op of u symptomen van ototoxiciteit ervaart tijdens uw medische behandeling. Dit kan van groot belang zijn als u en uw arts de neveneffecten van de medicatie afwegen tegen de voordelen.